Zaburzenia pigmentacyjne objawiają się przede wszystkim w postaci plam o barwie ciemniejszej w stosunku do skóry otaczającej, czyli różnego rodzaju przebarwieniach, piegach, plamach posłonecznych, czy też w postaci ostudy.
Ostuda, czyli melasma to powszechnie występujące schorzenie dermatologiczne, które dotyczy przede wszystkim osób płci żeńskiej. Polega ona na nadmiernej pigmentacji skóry, występującej przewlekle, z tendencją do nawrotów. Charakteryzuje się powstawaniem symetrycznych, szarobrązowych plam na twarzy, szyi, klatce piersiowej i przedramieniu. Dokładna etiologia tego schorzenia jest nieznana, ale uważa się, że wpływ na powstawanie melasmy mają: promieniowanie ultrafioletowe, zaburzenia równowagi hormonalnej w zakresie estrogenów i progesteronu, predyspozycje genetyczne, stany zapalne. Skutkiem działania tych czynników jest zwiększona synteza melanosomów w melanocytach oraz zwiększony transfer melanosomów do keratynocytów. Melasma najczęściej dotyczy kobiet o ciemniejszej karnacji (IV-VI fototyp skóry wg Fitzpatricka). Schorzenie to nie powoduje żadnych dolegliwości, ale stanowi defekt kosmetyczny.
Ostudę można klasyfikować na podstawie jej lokalizacji lub głębokości. Do trzech najczęstszych typów ostudy zaliczamy: ostudę centralnej części twarzy, jarzmową i żuchwową. Typy te wyróżniamy na podstawie specyfiki lokalizacji zmian w obrębie skóry twarzy. Podział ze względu na głębokość zmian wyróżnia 4 kategorie ostudy, oceniane na podstawie badania w świetle lampy Wooda. Do kategorii tych zaliczamy: ostudę naskórkową, skórną, mieszaną i nieokreśloną. Lampa Wooda pozwala na właściwe rozróżnienie tych typów, co jest istotne, ponieważ melasma skórna gorzej odpowiada na leczenie laserowe niż melasma naskórkowa. Histologicznie w zmianach typu przebarwień stwierdza się zwiększoną ilość melaniny w keratynocytach naskórka i makrofagach skóry.
Leczenie laserowe
Wprowadzenie laserów do dermatologii i medycyny estetycznej zrewolucjonizowało leczenie wielu schorzeń, między innymi zaburzeń pigmentacji skóry. Laserowe leczenie zaburzeń pigmentacyjnych opiera się na teorii selektywnej fototermolizy. Fototermoliza polega na niszczeniu komórek lub cząsteczek (zwanych chromoforami) przez pochłoniętą przez nie energię. Energia ta pochodzi z wiązki lasera o odpowiedniej długości fali. Długość fali musi być tak dobrana, by energia była absorbowana tylko przez konkretne chromofory.
Długość fali selektywnej dla melaniny znajduje się w spektrum między 630 a 1100 nm. Przy tej długości fala dobrze penetruje skórę, a melanina wykazuje lepszą absorpcję niż oksyhemoglobina. Absorpcja dla melaniny maleje wraz ze wzrostem długości fali, ale dłuższa fala może penetrować do głębszych warstw skóry. W naszej Klinice wykorzystujemy fale lasera neodymowo-yagowego (Nd:YAG) Clear Lift Q-switch o długości 1064 nm. Fale te są dobrze absorbowane przez melaninę, a dzięki swojej długości powodują minimalne uszkodzenie naskórka. Głębsza penetracja pozwala na dosięgnięcie melaniny znajdującej się w skórze właściwej. Laser powoduje subletalne uszkodzenie melanosomów, powodując fragmentację i rozerwanie ziaren melaniny. Działanie to jest wysoce selektywne dla melanosomów. Dochodzi także do niewielkiego uszkodzenia otaczającej skóry, stymulującego produkcję kolagenu, co skutkuje rozjaśnieniem i wzmocnieniem skóry.
Zalecenia przed zabiegiem:
Skutki uboczne terapii laserowej:
Do możliwych niepożądanych skutków terapii laserem należą:
By uniknąć powikłań nie należy wykonywać zbyt wielu zabiegów oraz nie wykonywać ich zbyt często.
Wprowadzenie laserów zmodyfikowało leczenie wielu schorzeń z zakresu dermatologii i medycyny estetycznej. Wybranie odpowiedniego lasera i właściwych parametrów jest niezbędne dla odpowiedniego leczenia zaburzeń pigmentacyjnych skóry. Warto podkreślić, że leczenie laserowe nie wymaga stosowania drażniących środków chemicznych i cechuje się dużą skutecznością.